آنالیز بدن مهم ترین روش برای شروع هر فعالیت رژیمی و ورزشی است. از ارزیابی و تجزیه و تحلیل ترکیب بدن برای دستیابی به درصد چربی، استخوان، آب و عضله در بدن انسان استفاده می‌شود.
بدن ما از دو نوع توده تشکیل شده است: توده چربی و توده بدون چربی. توده چربی، چربی‌هایی است که در اندام‌های داخلی بدن قرار گرفته و توده بدون چربی که شامل استخوان، آب و عضلات است. چربی‌ها در بدن می‌توانند در بافت عضله، زیر پوست و یا در اطراف اندام‌های اصلی واقع شده باشند.
آنالیز بدن برای توصیف درصد چربی، استخوان، آب و عضله در بدن انسان
ممکن است بسیاری از ما از اندام خود رضایت نداشته باشیم. برخی از ما به دنبال افزایش وزن هستیم و از لاغری و استخوانی بودن خود نگرانیم و تعداد دیگری هم از چربی اضافی، خصوصا در نواحی شکم، باسن و ران‌ها رنج می‌بریم.
عوارض چاقی و اضافه وزن و همینطور عوارض لاغری بر کسی پوشیده نیست، به صورت کلی هم کمبود وزن و هم وزن اضافی برای سلامتی ما دردسر ساز هستند و زیانهای چاقی و لاغری فراوان است، لذا هر کسی باید دارای وزن طبیعی مختص به خود باشد.
دستگاه آنالیز بدن چه کاربردی دارد
برای اینکه بتوانیم دقیق و حساب شده وزن اضافه کنیم یا وزن کم کنیم، نیاز به اطلاعاتی داریم که این فرآیند را برای ما تسهیل کنند، لذا باید ترکیبات بدن را تجزیه و تحلیل کنیم و بدانیم چقدر از وزن بدن ما را چربی یا عضله فراگرفته است.
کاربردی ترین تجزیه و تحلیل در خصوص ترکیبات بدن، بر پایه تقسیم وزن به دو بخش چربی و بدون چربی است.
بخشی از کل وزن بدن که از بافت چربی تشکیل شده است، درصد چربی بدن نامیده می‌شود و میزان چاقی با توجه به این شاخص ارزیابی می‌شود. بخش دیگر شامل :عضلات، تاندون‌ها، استخوان‌ها، بافت همبند و بافت بدون چربی نامیده می‌شوند.
استفاده از BMI رویکرد مناسبی برای بررسی شرایط سلامتی افراد نیست
شاخص توده بدنی BMI یک روش اندازه گیری غیر مستقیم ترکیبات بدن می‌باشد که برای اولین بار در نیمه دوم قرن ۱۸ میلادی تعریف گردید. در سی سال اخیر، از این شاخص در بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژیک برای تشخیص اضافه وزن و چاقی استفاده شده است.
این روش دارای چهار سطح مختلف می‌باشد: سطح کمتر از ۱۸٫۵ برای افراد کم وزن، سطح بین ۱۸٫۵ تا ۲۵ برای افراد نرمال، سطح بین ۲۵ تا ۳۰ برای افراد دارای اضافه وزن و سطح بیشتر از ۳۰ برای افراد چاق (۳۰ تا ۳۵ چاق و بیشتر از ۳۵ چاقی مرضی).
اما از ایرادات این شاخص این است که افراد دارای توده عضلانی بالا را نیز در رده افراد چاق دسته بندی می‌کند(مانند ورزشکاران) و هیچگونه تفاوتی بین سن، جنس و نژاد قائل نیست. بنابر این دلائل، دقیق بودن این شاخص در مطالعات مختلف با تردید همراه بوده است.
را به روش BIA و به کمک امواج رادیویی اندازه گیرِی می‌کند.
روشهای نوین ارزیابی ترکیب بدن
دستگاهای اندازه گیری ترکیب بدن که با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف و تفاوت سرعت آن در بافت‌های مختلف مقدار بافت‌ها را تعیین می‌کند یکی از روشهای در دسترس، غیر تهاجمی، ارزان و آسان برای اندازه گیری ترکیب بدن می باشد.
در سالهای اخیر روشهای اندازه گیری آنالیز بدن انسان با ابداع دستگاه‌های جدید بسیار متحول شده است؛ روش‌هایی مانند تصویر برداری تشدید مغناطیسی MRI، اندازه گیری به کمک اشعه ایکس و روشهای مبتنی بر امواج رادیویی مانند آنالیز امپدانس بیوالکتریک که به اختصار BIA معرفی می‌شود.
روش (BIA) نسبت به سایر روشهای اندازه گیری آنالیز بدن، یک روش ارزان قیمت، بدون خطر با قابلیت حمل و نقل و کاربری آسان می‌باشد که به سرعت در حال گسترش است.
روش BIA می‌تواند به سرعت میزان آب بدن، میزان کل چربی بدن TF، درصد چربی بدن PBF، توده چربی اضافه بدن MBF و توده بافت نرم بدن SLM را اندازه‌گیری نماید. دقت اندازه‌گیری به روش BIA در مقایسه با سایر روشهای پیچیده تأیید شده است.
محاسبه توده چربی و بدون چربی بدن
آنالیز ترکیبات بدن یک اقدام ضروری برای سلامت و تناسب اندام ورزشکاران و عموم مردم است. اگر شما قبلاً و یا اکنون در حال کاهش وزن، افزایش وزن و یا انجام یک برنامه تناسب اندام هستید.
مهم‌ترین تستی که باید انجام دهید، سنجش دقیق درصد توده چربی و توده عضلانی و استفاده از اطلاعات آن برای ارزیابی اثرات تداوم برنامه غذایی و برنامه ورزشی‌تان است.
تشخیص چاقی و اضافه وزن فقط بر اساس قد و وزن روش صحیحی نیست، امروزه ترکیب کلی بدن را برای تعریف چاقی در نظر می‌گیرند. برای فهمیدن اینکه شخصی چاق است یا نه! نباید از روی ظاهرش قضاوت کرد. بلکه باید درصد چربی بدن او را اندازه گرفت.
برای روشن‌تر شدن موضوع به این مثال توجه کنید: ممکن است دو نفر قد و وزن مشابهی داشته باشند، ۵۹ کیلوگرم وزن و ۱۶۸ سانتی‌متر قد، اما در نفر اولی توده چربی غالب باشد و در دیگری توده عضلانی، برای همین اولی اضافه وزن ناشی از چربی و دومی اضافه وزن ناشی از عضله داشته باشد.
تفسیر آنالیز بدن
از دستگاه Body Analyzer برای سنجش و آنالیز ترکیبات بدنی، مانند توده عضلانی، توده چربی، استخوان، آب و… استفاده می‌شود. همچنین این دستگاه درجه چاقی، نسبت چربی و عضلات را در اندام‌ها را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
میزان آب بدن یا total body water
بدن انسان از مقدار قابل توجهی آب تشکیل شده و میزان آن بسته به تعدادی از عوامل مانند سن و جنسیت متفاوت است. این حجم از آب به تنظیم دمای داخلی بدن کمک می‌کند، عضلات را تقویت کرده و پوست را مرطوب می‌کند. شما می‌توانید میزان و مقدار حجم آب بدنتان را با تست بادی کامپوزیشن بسنجید.
تجزیه و تحلیل چربی و عضلات یا muscle-fat analysis
این بخش از برگه آنالیز، مقایسه توده عضلانی اسکلتی و توده چربی نسبت به کل وزن بدن شماست. هرچه نوار Skeletal Muscle Mass طولانی تر از نوارBody Fat Mass باشد، از بدن قویتری برخوردارید.
توده عضلانی اسکلتی یا Skeletal Muscle Mass
توده عضلانی اسکلتی که با عنوان SMM نیز شناخته می‌شود. در یک تعریف کلی این توده مقدار عضلات متصل به استخوان‌ها است که به راحتی از طریق ورزش تحت تأثیر قرار می گیرند.
ماهیچه‌های اسکلتی یا مخطّط گروهی از عضلات بدن هستند که اصطلاحاً حرکات ارادی را انجام می‌دهند. ماهیچه‌های اسکلتی از هزاران تار ماهیچه‌ای انقباض‌پذیر تشکیل شده که به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار گرفته و توسط غلافی از بافت همبند احاطه شده‌‌اند. این عضلات حدود دو سوم وزن بدن را تشکیل می دهند.
توده چربی بدن یا Body Fat Mass
در این بخش کل توده چربی بدن قابل مشاهده است، به عبارت دقیق‌تر مجموع چربی‌های زیر جلدی، چربی احشایی و چربی‌های اطراف عضلات. چربی زیر جلدی، چربی‌های موجود در زیر پوست است و چربی احشایی، چربی‌های موجود در اندام‌های داخلی محدوده شکم است.
