ورود آقایان آزاد است
گپ و گفت علیرضا محمودی با سید حسن موسوی درباره پیلاتس
در روزنامه اعتماد ۲۴ اسفند

پاییز سال گذشته بود که با چند تا از دوستان راهی استخر بودم. بلیت نگرفته بودم که صدای فش‌فشی را شنیدم. صدایی منظم که انگار تعدادی مرد بیکار مشغول تقلید صدای افکت شلیک گلوله در فیلم‌های وسترن اسپاگتی هستند.

به سمت دری رفتم که رویش نوشته بودند: با کفش وارد نشوید. از لای در نگاه کردم از میان بوی همیشگی محیط‌های ورزشی آقایان، تعداد قابل‌توجهی آقا خیلی جدی کارهایی می‌کردند که به نظر خیلی ساده می‌آمد.

وقتی بیشتر به آنها دقت کردم دیدم این کارهای ساده را به سختی انجام می‌دهند و نایی برای‌شان نمانده، به طوری که وقتی مربی گفت خوبه همه اصواتی از خود منتشر کردند که فقط در سالن‌های وزنه‌برداری می‌توان شنید. کاری که آنها می‌کردند پیلاتس بود.

این روزها همه‌چیز به گوگل ختم می‌شود و کافی‌است به فارسی یا هر زبان دیگری کلمه‌ای درباره پیلاتس را گوگل کنید. نتیجه شکست آلمان در جنگ جهانی اول فقط حزب نازی نبود. ژوزف هوبِرتوس پیلاتِس یک ورزشکار حرفه‌ای که در جنگ اسیر شده بود، تصمیم گرفت برای کاهش درد‌ و بالا بردن استقامت بدن کاری بکند.

به عنوان یک طرفدار دو‌آتیشه تیم ملی فوتبال آرژانتین علاقه‌ای به ماشین ورزشی آلمان‌ها ندارم، اما پیلاتس مثل اغلب نوابغ آلمانی این دوران راهی امریکا شد تا ایده‌های ورزشی‌اش را آنجا پرورش بدهد و آن را به یکی از پرطرفدارترین روش‌های آمادگی جسمانی در جهان تبدیل کند.

این روزها پیلاتس در کنار بنز و بوش و بایر و آدیداس از معروف‌ترین برند‌های آلمانی در جهان است. یازده سال پیش بهاره عطری برای اولین‌بار ورزش پیلاتس را به ایرانی‌ها معرفی کرد و باعث شد به طور ناخودآگاه اغلب آقایان فکر کنند که پیلاتس ورزشی مخصوص خانم‌هاست.

با اینکه موسسه پیلاتس ایرانیان توسط عطری و مرتضی شفیعی اداره می‌شود، اما هنوز تصور زنانه بودن پیلاتس وجود دارد. در تهران تعداد مربیان پیلاتس زیاد نیست که به طور حتم با افزایش مردانی که پیلاتس کار می‌کنند، حتما بیشتر خواهد شد.

برای من که ورزش کردن نه یک انتخاب بلکه یک اجبار بود، حالا پیلاتس یک عادت غیرقابل ترک شده. انجام حرکات به ظاهر ساده‌اش و انجام دم و بازدم قوی و تولید همان فیش‌فیش‌های رایج برایم مثل نان شب واجب شده.

برای ما مردان میانسال پیلاتس آب‌حیات است. دوست داشتم که با مربی که دلیل اصلی اعتیادم به پیلاتس است، حرف بزنم و آن را منتشر کنم. آقای سید حسن موسوی مربی من و خیلی از مردانی است که پیلاتس را برای تاب آوردن فشار‌های جسمی و روحی زندگی امروز انتخاب کرده‌اند.

ما مردان خوش شانسی هستیم که مربی باسواد و علاقه‌مند ما را تمرین می‌دهد و با ارتباط روحی عمیقی که با شاگردان عرق‌ریز و نفس‌زن خود برقرار می‌کند باعث می‌شود که روزهای زوج هر جا که باشیم خودمان را برای یک ساعت دم و بازدم قوی به باشگاه برسانیم.

۱- از سوالی شروع می‌‌کنم که همه از من می‌پرسند، پیلاتس مگر ورزش بانوان نیست؟

دلیل این تصور، استقبال خوب خانم‌ها از این ورزش است که باعث ایجادیک تصویر زنانه از آن شده اما از حقیقت به دور است. این روش تمرینی توسط یک مرد طراحی و توسعه پیدا کرده، در ضمن در اغلب آقایان یک ذهنیت درباره پیلاتس شکل گرفته که «این سبک تمرینات برای مردان مناسب نیست، من یک مرد قوی هستم و باید چیزی سنگین را بلند کنم، ضربه محکمی به حریف وارد کنم یا تیم مقابل را شکست بدهم»

وقتی با فردی که این ذهنیت را دارد گفت‌ وگو می‌کنم، به او می‌گویم ژوزف پیلاتس یک مرد بوکسور و ژیمناست بود، نه یک رقصنده، برای او از تاثیرات مثبت و سازنده پیلاتس بر ساختار بدن می‌گویم از اینکه به کمک این تمرین‌ها می‌تواند بهتر وزنه یا ضربه بزند، بیشتر بدود.

۲- یک بار در یک مهمانی دوست ورزشکاری بود و برای من توضیح داد که پیلاتس ورزش نیست و یک روش درمانی یا پیشگیری است. آیا این طور است؟

فعالیت بدنی مستمر از اصول حفظ سلامتی است، جسم دایم در حال تحلیل است و نیاز به بازپروری دارد و چنانچه این پازپروری صورت نگیرد دچار بیماری خواهیم شد. نه تنها درباره پیلاتس بلکه می‌توان اغلب فعالیت‌های بدنی سلامت‌محور را یک روش پیشگیری از بیماری یا روشی برای حفظ سلامتی دانست چرا که صرفا یک فعالیت جسمی ساده نیستند.

بلکه توانایی‌های پیچیده مغز را در کارهای گوناگون از جمله هماهنگی، چالاکی و تصمیم‌گیری بهتر بهبود می‌بخشند و کلیدی برای آزادسازی و رهایی بدن از انواع فشارهای ذهنی، روحی و جسمی هستند.

اما ممکن است روش منطقی تمرین‌های پیلاتس، بهبود آسیب‌های مختلف جسمی و روانی و اینکه این روش تمرینی در کمترین زمان، بیشترین نتیجه را در بر دارد و هرگز وضعیت بدن را بدتر نمی‌‌کند (در صورت اجرای صحیح) باعث این نتیجه‌گیری توسط ایشان شده باشد.

۳- برخی معتقدند ورزش پیلاتس یک مکمل برای ورزشکاران حرفه‌ای است که می‌خواهند قدرت بدنی بیشتری داشته باشند؟

پیلاتس به تنهایی یک روش تمرینی کامل است و برای همه ورزش‌ها یک مکمل بسیار مفید است، به نظر من مانند دستور زبان برای یک زبان است، مجموعه‌ای از قوانین و ساختارها که باعث شناخت و درک کاملی نسبت به جسم شده تا مفهوم بیشتری از حرکات و رفتارهای بدنی پیدا کنیم. در نتیجه امکان اشتباه در هر حرکت مانند وزنه زدن، دویدن یا ضربه زدن را به حداقل برسانیم.

برای مثال اکثر افرادی که با هر نوع سابقه ورزشی در کلاس‌های ورزش تی‌ آر‌ا یکس من حاضر می‌شوند، در شروع به سختی تمرینات را انجام داده و جلسات زیادی را با هم صرف می‌‌کنیم تا متوجه رابطه جاذبه، وزن و وضعیت بدن‌شان شده و بتوانند حرکات را صحیح انجام دهند.

اما افرادی که قبلا پیلاتس را تجربه کرده‌اند، بسیار سهل و راحت با فشار وارده به بدن‌شان کنار می‌آیند و از آنجا که تاکید این روش به تقویت مرکز قدرت بدن است حرکت‌ها را یکپارچه و هماهنگ انجام می‌دهند‌.

همچنین من با بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای در رشته‌هایی مانند گلف، تنیس، پرورش اندام، حتی بازیگری تئاتر و نوازندگی تمرین کرده‌ام که بعد از آن به گفته خودشان تغییرات خارق‌العاده‌ای را تجربه کرده بودند و آرزو می‌کردند ‌ای کاش زودتر درباره پیلاتس مطلع می‌شدند.

۴- بگذارید یک سوال خصوصی بپرسم. به عنوان یک مرد ایرانی چطور به ورزش پیلاتس علاقه‌مند شدید؟

فعالیت‌های بدنی که چند سال متوالی در کودکی انجام می‌دادم ژیمناستیک و شنا بود، همین‌جا از پدر و مادرم متشکرم که باعث شدند از کودکی علاقه‌مند به ورزش باشم، از همان دوران اشتیاق عجیبی به اجرای کامل و دقیق حرکات داشتم یک نوع نظم که در باقی جزییات زندگی هم تا الان تسری پیدا کرده، در اولین جلسه آشنایی با پیلاتس تاکید بر اجرای دقیق و صحیح حرکات برایم جالب و هیجان‌انگیز شد و در همان جلسه مشتاق این رشته شدم.

این نکته را هم اضافه کنم که رفتار و منش و تسلط استادم آقای مرتضی شفیعی تاثیر بیشتری در ایجاد علاقه‌مندی من به این رشته داشت. عشق به تمرین را ایشان در من ایجاد کرد، تمریناتی که باعث می‌شد بعد از اتمام کلاس احساس رهایی و سبکی خاصی داشته باشم که قبلا در رشته‌های دیگر ورزشی تجربه نکرده بودم.

همچنین بعد ازمدتی دردهایی که در نواحی مختلف بدنم به واسطه تمریناتی که در رشته رزمی داشتم رفع و باعث شد تا این روش تمرینی را ادامه داده و انگیزه را در من ایجاد کند تا به آموزش این رشته بپردازم.

۵- الان همه دنبال فیتنس هستند. آیا تمرینات پیلاتس می‌تواند در کاهش وزن یا افزایش وزن تاثیرگذار باشد؟

اگر به دنبال کاهش یا افزایش وزن هستیم، انجام هیچ ورزشی به تنهایی کارساز نخواهد بود. اگر سبک زندگی را اصلاح نکنیم هرگز به تناسب و سلامت نخواهیم رسید. بدن یک سامانه هوشمند است یک کل نظام‌دار برای رسیدن به تناسب و تعادل؛ تغذیه و خواب مناسب از اهمیت بیشتری نسبت به فعالیت بدنی برخوردارند.

ضمن اینکه ژنتیک یا صفات و ساختمان بدنی که با آن متولد می‌شویم در ترکیب بدن ما بسیار تاثیرگذار است و تعیین‌کننده ساختار توده بدنی ما است.

در پاسخ به سوال شما درباره پیلاتس باید بگویم بله پیلاتس به شما کمک می‌کند تا به تناسب رسیده و موزون شوید، این تمرین‌ها به شکل محسوسی موجب کاهش درصد چربی بدن و در عین حال افزایش توده عضلانی شما می‌شود در نتیجه شکل بدن‌تان را تغییر می‌دهد و آن را یکپارچه می‌کند.

حتی اگر عدد روی ترازو تغییر نکند، لباس‌های شما بهتر به بدن‌تان می‌نشیند، چه اضافه وزن داشته باشید چه کمبود وزن با این تمرینات به وزن طبیعی خواهید رسید، اما دقیقا چقدر و چگونه بستگی به تیپ‌بدنی، نوع تمرین، تغذیه، خواب و تسلط مربی شما دارد.

۶- پیلاتس در رفع چه بیماری، ناهنجاری و ناراحتی‌هایی موثر ا ست؟

پیلاتس یک روند بازگشت به زندگی طبیعی است و اصولا با هر آنچه غیرطبیعی است منافات دارد. سیستم ورزشی امن و معقولی است که به شما کمک می‌کند نسبت به خود شناخت بیشتر و بهتری پیدا کنید.

متاسفانه شیوه زندگی و عادت‌های نادرست باعث بروز ناهنجاری‌های مختلف به ویژه در نوجوانان و جوانان شده و روز به روز به تعداد افرادی که از ساختار طبیعی بدن فاصله می‌گیرند و دچار عارضه‌های مختلف جسمی و روانی اعم از استرس، سرددرد، درد‌های گردنی، کمری و… می‌شوند، افزوده می‌شود.

پیلاتس می‌تواند در برطرف کردن این عوارض کمک کننده باشد. اگر آسیب دیده‌اید، متوجه خواهید شد این تمرین‌ها بدن شما را کاملا محسوس و به سرعت ترمیم می‌کند و قدرت عضلانی و انعطاف بدنی‌‌تان را افزایش می‌دهد.

پیلاتس با تحریک حواس درگیر در تعادل، شرایطی برای به چالش کشیدن دستگاه تعادل فراهم می‌کند و از این طریق در بهبود تعادل بسیار موثر است.

در پژوهش‌های بسیاری ثابت شده شیوه صحیح تنفس می‌تواند قوای ایمنی بدن را تقویت کند، اضطراب و افسردگی را کاهش دهد و آهنگ پیری را کند سازد، همچنین تاثیر ورزش‌های تنفسی بر عمل هضم و تقویت دستگاه گوارش نیز غیرقابل انکار است. تنفس یک فرآیند ناخودآگاه و خودکار است؛ کاری که ما هر لحظه، بدون اینکه بر آن تمرکز داشته باشیم، انجام می‌دهیم.

از مهم‌ترین ویژگی‌ها و اصول پیلاتس روش تنفسی آن است، با مداومت بر انجام این تمرینات که منجر به تقویت عضلات بین‌دنده‌ای می‌شود می‌توان حجم ریه را افزایش داد، فرآیند خودآگاه تنفس را تجربه و ریتم تنفس را تنظیم کرد، در نتیجه طعم رهایی و در لحظه بودن را چشید.

در طول این چند سال به تجربه برای من ثابت شده افرادی که دچار ناهنجاری‌های اکتسابی آناتومیکی از قبیل گودی کمر، افتادگی شانه، کوتاهی عضلات مختلف بدن یا سندرم متابولیک یا خستگی و فرسودگی بوده‌اند با این تمرینات به شکل محسوسی بهبود می‌یابند.

۷- آیا تمرینات پیلاتس باعث افزایش قد هم خواهد شد؟

قطعا بهترین و طبیعی‌ترین راه برای به حداکثر رساندن قامت، اصلاح ساختار بدن است. برای مثال بدن ما در طول زندگی و با افزایش سن دچار قوس‌های غیرطبیعی می‌شود، افزایش این قوس‌های غیرطبیعی دلایل متعددی دارد مانند: کمبود آگاهی در مورد دستگاه حرکتی، گسترش فناوری و در نتیجه کمبود فعالیت‌های بدنی یا نشستن‌های طولانی مدت یا استفاده بی‌وقفه از گوشی‌های هوشمند و همچنین نیرویی که جاذبه‌ بر بدن وارد می‌کند.

در حال حاضر اکثر افراد جامعه دچار گوژپشتی در ناحیه گردنی، افزایش نابهنجار گودی کمر یا کوتاه شدگی عضلات مختلف بدن هستند پس در نتیجه خمیده هستند و از حالت طبیعی کوتاه‌تر. ورزش پیلاتس یکی از بهترین انتخاب‌ها جهت رسیدن به وضعیت مطلوب است.

به کمک این روش و تاکیدی که بر تقویت و کشش عضلات دارد، قدرت، استقامت و انعطاف بدن به وضوح افزایش پیدا می‌کند در نتیجه انحناهای غیرطبیعی ناشی از الگوهای نادرست قامتی بهبود می‌یابد و بدن در برابر گرانش مقاوم می‌شود. به همین دلیل قامت کشیده‌تر می‌شود، لذا چنانچه به انحنای غیرطبیعی مبتلا باشید قطعا افزایش قد را تجربه خواهید کرد.

۸- برخی درباره پیلاتس از ترکیب یوگای قدرتی یا حرکاتی شبیه به تای‌چی استفاده می‌کنند. این عبارت درست است؟

کسانی که این عقیده را دارند، اطلاع دقیقی از تاریخ و ساختار هیچ‌کدام از رشته‌های ذکر‌شده ندارند. قطعا ورزش پیلاتس برگرفته از یوگا، تای‌چی یا چی‌کنگ نیست. در حالی که ژوزف پیلاتس بسیاری از رشته‌های ورزشی را مورد بررسی قرار داده و ممکن است در معرض این رشته‌ها بوده باشد اما شواهد تاریخی وجود ندارد که ایشان روش خود را از یک رشته خاص وام گرفته باشد.

این رشته‌ها در اصل مکاتب کهن شرقی هستند و دارای ابعاد خاص فلسفی که تاکید بر تسهیل گردش انرژی حیات در بدن دارند و علاوه بر تمرین‌های بدنی، توصیه‌های ویژه‌ای به رژیم‌‌های غذایی خاص، دستورات اخلاقی و مراقبه‌ها جهت رسیدن به آرامش ذهنی و تقویت روح دارند.

پیلاتس با رشته‌های ذکر‌شده از نظر بینش، روش و ساختار تفاوت‌های بنیادی دارد. شاید یکی از دلایلی هم که باعث این نتیجه‌گیری شده این باشد که در کشور ما به ندرت درباره شاخه دستگاهی پیلاتس شناخته شده در حالی که ژوزف پیلاتس روش خود را با ساخت و ابداع دستگاه‌های خاصی برای معالجات توانبخشی شروع کرد.

در حقیقت، رشته ورزشی پیلاتس را می‌توان به طور تقریبی به دو شاخه زمینی یا دستگاهی طبقه‌بندی کرد که در اکثر مجموعه‌های ورزشی ایران بخش زمینی آن تمرین می‌شود.

۹- از معدود مربیان مرد این رشته در کشور هستید. میزان علاقه آقایان به ورزش پیلاتس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در کل آقایان کمتر به فکر سلامتی خود هستند. آمارها نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان با عوامل خطرزا مانند: مصرف دخانیات، کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و بیماری‌های متعدد دیگر روبه‌رو هستند. متاسفانه عموم مردم به خصوص آقایان از تاثیرات مثبت و سازنده این رشته کم‌اطلاع هستند.

با این حال آگاهی آقایان درباره پیلاتس روز به روز بیشتر می‌شود، اغلب افرادی که به باشگاه مراجعه می‌کنند، می‌گویند: محیط باشگاه‌های بدنسازی را نمی‌پسندند و دوست دارند تمرین‌های گروهی و با‌نشاط‌ را دنبال کنند، دچار مصدومیت ورزشی شده‌اند و دنبال تمرین‌های تقویتی و ترمیمی هستند یا جوانانی که به دلایل مختلف دچار اندام ناموزون هستند و در جست‌وجوی ورزشی اصلاحی و سالم هستند.

اخیرا هم بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها، کایروپراکترها و ارتوپدها به این نتیجه رسیده‌اند که تلفیق متد تمرینی پیلاتز با تمرینات توانبخشی می‌تواند روند بهبودی را سرعت ببخشد لذا به مراجعه‌کنندگان خود درباره پیلاتس توضیح دادن و آن را توصیه می‌کنند.